Tối 18/9, tại Quảng Trị, UBND tỉnh và Đài Truyền hình Việt Nam đã phối hợp thực hiện chương trình nghệ thuật chính luận mang tên Lời tri ân - Dòng sông Hoa lửa, gắn với Lễ công bố, đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia Bến phà Long Đại. Chương trình có sự tham gia của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước: đồng chí Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; đồng chí Nguyễn Văn Hùng - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL; đồng chí Lê Ngọc Quang - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị; đại diện lãnh đạo các bộ, ban ngành từ Trung ương đến địa phương, lãnh đạo Đài THVN cùng các cựu chiến binh, thanh niên xung phong và đông đảo người dân…

Đồng chí Nguyễn Văn Hùng - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia Bến phà Long Đại.

Phát biểu trong chương trình, đồng chí Nguyễn Văn Hùng - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL khẳng định Quảng Trị - vùng đất lửa của Tổ quốc, được lịch sử chọn làm điểm tựa - đã trở thành biểu tượng của ý chí Việt Nam, nơi mà mỗi tên đất, tên làng đều là những trang sử, mỗi dòng sông, ngọn núi đều là những chứng nhân. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, quân và dân Quảng Trị đã kiên cường bám trụ, đứng vững bảo vệ địa bàn trọng yếu để trong khói lửa chiến tranh đã rực sáng khát vọng độc lập và tự do.

Trong bản hùng ca ấy, Bến phà Long Đại, nơi các lực lượng công binh, dân công hỏa tuyến, dân quân du kích và đặc biệt là lực lượng thanh niên xung phong đã ngày đêm bám trụ chiến đấu với tinh thần “Sống bám cầu đường, chết kiên cường dũng cảm/ Tim có thể ngừng đập, mạch máu giao thông không thể ngừng chảy”. Chính tại nơi đây, 16 thanh niên xung phong đã hóa thân vào dòng sông hoa lửa, trở thành 16 bông lúa vàng trĩu hạt trên cánh đồng của Việt Nam. Các anh chị đã ngã xuống để cho chuyến phà được tiếp nối, để đoàn xe được ra trận kịp thời, để Đông Trường Sơn nối với Tây Trường Sơn và cùng góp phần làm nên khúc khải hoàn ca của ngày đại thắng mùa xuân năm 1975.

Trong chương trình, đồng chí Nguyễn Văn Hùng đã đại diện Bộ VH-TT&DL trao Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia Bến phà Long Đại tới lãnh đạo tỉnh Quảng Trị. “Việc công nhận Bến phà Long Đại là Di tích Quốc gia không chỉ là một vinh dự của tỉnh Quảng Trị mà còn là niềm tự hào của dân tộc, nhắc nhở chúng ta trong thực hành văn hóa tri ân. Đó không chỉ là tưởng niệm mà cao cả hơn đó là trách nhiệm giữ gìn, tôn tạo, thổi hồn vào di tích để quá khứ tiếp tục soi sáng tương lai”, đồng chí Nguyễn Văn Hùng nhận định.

Ngược dòng quá khứ để thêm yêu, thêm tự hào về một dân tộc anh hùng

Chương trình “Lời tri ân - Dòng sông Hoa lửa” đã đưa khán giả truyền hình cả nước ngược dòng thời gian, trở về với mảnh đất Quảng Trị khói lửa trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược. Dòng sông Thạch Hãn từng là dòng sông đỏ máu trong những ngày mùa hè năm 1972, nơi diễn ra những cuộc vượt sông sinh tử, nơi biết bao người con đã gửi lại tuổi thanh xuân của mình để giữ từng tấc đất quê hương. Đế quốc Mỹ đã ném khoảng 328.000 tấn bom trong suốt 81 ngày đêm khói lửa, tương đương với sức công phá của 7 quả bom nguyên tử, khiến cho từng tấc đất khu vực thị xã và thành phố Quảng Trị nơi nào cũng nhuốm máu, cũng bị dày xéo bởi đạn bom.

Trời đổ cơn mưa lớn ngay khi chương trình bắt đầu diễn ra.

Sau Hiệp định Genève, một vùng phi quân sự trên vĩ tuyến 17 được thiết lập từ cửa sông Bến Hải dọc theo chiều dài sông đến vùng biên giới Việt Lào, trở thành giới tuyến quân sự tạm thời chia Việt Nam thành hai miền Nam - Bắc. Hơn 13.000 trận bom phá hoại, mìn bẫy, pháo kích từ phía Mỹ - ngụy đã biến nơi này thành một vành đai trắng chết chóc. Nhưng với những người lính và những người dân nơi tuyến lửa, Bến Hải không bao giờ có giới hạn. Mỗi chuyến đò là một cuộc chiến sinh tử. Sinh mệnh của họ là bằng mọi cách phải giữ được mạch máu giao thông chi viện cho miền Nam, và không có điều gì có thể chia cắt khát vọng tự do, thống nhất, độc lập của cả dân tộc Việt Nam.

Trong chương trình “Lời tri ân - Dòng sông Hoa lửa”, câu chuyện về 16 chiến sĩ thanh niên xung phong quê Thái Bình đã trở thành mạch nguồn cảm xúc xuyên suốt. Đại đội C130 có 16 chiến sĩ thanh niên xung phong (7 nữ - 9 nam) đã hy sinh trong hai đợt ném bom tàn khốc của đế quốc Mỹ vào tháng 9/1972. Họ đều đến từ quê hương Kiến Xương, tỉnh Thái Bình (cũ), cùng ngày lên đường và gần như cùng hi sinh một thời điểm. Câu chuyện về những con người anh hùng ấy đã được kể lại thông qua chia sẻ của các nhân chứng lịch sử và thân nhân.

Đó là ký ức không bao giờ quên của cựu thanh niên xung phong Vũ Thể Huyền - thành viên Đại đội C130, người đã may mắn sống sót sau trận bom kinh hoàng năm ấy. “Lẽ ra người nằm dưới đất này, có tên trên tấm bia kia đã là tôi nếu ngày hôm ấy chúng tôi không đổi vị trí trực”, cựu thanh niên xung phong Vũ Thể Huyền khóc kể lại. Sau rất nhiều năm, ông đã có cơ hội trở lại chiến trường xưa, thăm những người đồng đội vĩnh viễn nằm lại Bến phà Long Đại.

Cùng đi với ông Vũ Thể Huyền là bà Bùi Thị Thảo - chị gái liệt sĩ Bùi Năng Đắc - cũng chính là người đã đổi vị trí trực cho ông. Cho đến giờ, những hồi ức về người em trai yêu văn thơ vẫn hiện hữu trong tâm trí của bà Thảo. Hay câu chuyện về Nguyễn Văn Phúng, người lính Thái Bình đã ở lại gắn bó với mảnh đất Quảng Trị, xây dựng cuộc sống mới ngay trên chính vùng đất mà đồng đội ông đã ngã xuống. Bao năm qua, bác vẫn thường xuyên hương khói cho các đồng đội ở khu tưởng niệm những người đồng đội của mình… Tất cả họ chính là minh chứng cho một thời hoa lửa của mảnh đất Quảng Trị, nơi những bước chân thanh niên xung phong đã mở đường, vượt qua mưa bom bão đạn để nối liền hậu phương và tiền tuyến.

Một điểm nhấn không thể bỏ qua của “Lời tri ân - Dòng sông Hoa lửa” là những màn trình diễn nghệ thuật được dàn dựng công phu, kết hợp với không gian linh thiêng của Bến phà Long Đại đã mang đến nhiều cảm xúc cho người xem. Từ những ca khúc bất hủ như Bình Trị Thiên khói lửa, Bước chân trên dãy Trường Sơn, Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây, Cô gái mở đường, Lá đỏ… đến loạt sáng tác mới như Kỷ niệm của tôi, Nỗi đau giữa hòa bình, Tổ quốc trong ánh mắt trời hay Viết tiếp câu chuyện hòa bình… đều khiến người xem không khỏi xúc động.